Μέλβιλ, Χέρμαν

(Herman Melville, Νέα Υόρκη 1819 – 1891). Αμερικανός συγγραφέας. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια εμπόρων αγγλικής καταγωγής, όμως ο πρόωρος θάνατος του πατέρα του τον εμπόδισε να τελειώσει τις σπουδές του και τον ανάγκασε να εργαστεί από πολύ μικρός. Υπήρξε υπάλληλος σε τράπεζα, έκανε τον δάσκαλο και κατόπιν εργάστηκε ως ναύτης σε ένα πλοίο που κατευθυνόταν στο Λίβερπουλ. Το 1841 έφυγε με το φαλαινοθηρικό Acushnet για τις θάλασσες του Νότου, αλλά εγκατέλειψε το πλοίο στα νησιά Μαρκέσας και παρέμεινε εκεί ζώντας ανάμεσα στους ιθαγενείς· αργότερα πήγε στην Ταϊτή, όπου φυλακίστηκε για μικρό διάστημα και κατόπιν εργάστηκε ως αγροτοκαλλιεργητής. Τέλος, μετέβη στη Χονολουλού, όπου κατετάγη σε ένα αμερικανικό πολεμικό πλοίο και αποβιβάστηκε στη Βοστόνη το 1844. Το έτος αυτό υπήρξε η απαρχή της λογοτεχνικής του δραστηριότητας: μία δωδεκαετία εντατικής και ακατάπαυστης εργασίας, κατά τη διάρκεια της οποίας σημαντικά γεγονότα της ζωής του υπήρξαν η άμεση επιτυχία των πρώτων του έργων, ο γάμος του, η γέννηση των παιδιών του, οι διαμονές του στο εξοχικό σπίτι των Άροουχεντ και τα ταξίδια του στην Ευρώπη (Ιταλία, Ελλάδα), και στους Αγίους Τόπους. Με το τέλος της περιόδου αυτής, ήταν γεμάτος πικρία και απογοήτευση για την αδιαφορία με την οποία έγιναν δεκτά τα μεταγενέστερα έργα του· το 1866 εγκατέλειψε τη συγγραφή και εργάστηκε ως τελωνειακός υπάλληλος έως το 1885. Όταν παραιτήθηκε, ο Μ. ξαναβρήκε την παλιά δημιουργική του ορμή και ασχολήθηκε στο εξής αποκλειστικά με τη λογοτεχνία. Τα πρώιμα βιβλία του (Ταϊπή: Μια ματιά στην Πολυνησιακή ζωή, 1846· Όμου: μία αφήγηση περιπετειών στις θάλασσες του Νότου, 1847) προέρχονται από την άμεση εμπειρία των ταξιδιών του στις Νότιες θάλασσες, εκφράζοντας σε πρώτο πρόσωπο τη λαχτάρα του για μία ζωή κοντά στη φύση, αγνή και αυθόρμητη· όμως δεν κατορθώνει να εγκαταλείψει εκείνες τις αξίες του πολιτισμένου κόσμου, οι oποίες, αν και τον δεσμεύουν, του είναι όμως απαραίτητες. Τα δύο αυτά βιβλία ενθουσίασαν το κοινό και την κριτική, αν δεν συνέβη το ίδιο με τα έργα που ακολούθησαν, καθώς το αναγνωστικό κοινό δεν ξαναείδε στον Μ. τον τερπνό αφηγητή θαλασσινών περιπετειών και ταξιδιών σε εξωτικές χώρες. Το πιο αξιόλογο από τα έργα αυτά είναι το Λευκό σακάκι (1850), μία θαλασσινή ιστορία, εμπνευσμένη από τη ζωή του στο πολεμικό πλοίο που τον μετέφερε στις ΗΠΑ. Το βιβλίο του Μόμπι Ντικ (1850), που δημοσιεύτηκε τον ίδιο χρόνο στην Αγγλία με τον τίτλο Η φάλαινα στάθηκε το μεγάλο λογοτεχνικό γεγονός των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων στις ΗΠΑ και ο Μ. έγινε αμέσως μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της Αμερικανικής Αναγέννησης. Ακολούθησε η σταδιακή επανεκτίμηση και η κριτική αναθεώρηση των υπόλοιπων μυθιστορημάτων, διηγημάτων και του ποιητικού του έργου: Τμήματα μαχών και όψεις του πολέμου, (1866)· το δυσνόητο ποίημα Κλάρελ (1876), ο Τζον Mαρ και άλλοι ναυτικοί (1888), Τιμολέων (1891). Η τάση αυτή ολοκληρώθηκε με τη μεταθανάτια έκδοση του Μπίλι Μπαντ (1924), μιας μεγάλης και πυκνής αφήγησης για έναν νέο και αθώο ναύτη, ο οποίος συνετρίβη από δυνάμεις ανθρώπινες και θεϊκές, ισχυρότερες από αυτόν. Το έργο του Μ. λέγεται ότι βρίθει από σύμβολα και αλληγορίες· στα κείμενά του έχουν δοθεί οι πιο διαφορετικές ερμηνείες, όπως για τον Πιέρ, μυθιστόρημα που τοποθετείται στη σύγχρονή του Αμερική και στο οποίο ο Μ. προσπαθεί «να ανακαλύψει την καρδιά του ανθρώπου», καθώς επίσης και για το Μπενίτο Σερένο, μία μυστηριώδης και παράξενη αφήγηση μιας ανταρσίας. Αλλά οι ζωηρότερες συζητήσεις έχουν ως επίκεντρο το αριστούργημά του. Είναι βέβαιο ότι η ιστορία του πλοιάρχου Άχαμπ και της μακρόχρονης και εξαντλητικής αναζήτησης του Μόμπι Ντικ (της τεράστιας λευκής φάλαινας που σε μια προηγούμενη σκληρή θαλασσινή πάλη τον είχε ακρωτηριάσει στο πόδι) για να τον εκδικηθεί και να τον σκοτώσει, εκφράζει τη μεγάλη εποποιία του ανθρώπου που αψηφά το πεπρωμένο και τους νόμους της φύσης. Με τη λεπτομερειακή και τεχνικά άψογη περιγραφή της ναυτικής ζωής και του κυνηγιού των φαλαινών, καθώς και με την πυκνή σε υπερφυσικές έννοιες και καταστάσεις αφήγησή του (συχνά ο Μ. αντιπαραβάλλεται με τον Πόε), το Μόμπι Ντικ αποτελεί ένα από τα μεγάλα έργα της αμερικανικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα.